By Rozważasz wizytę u psychoterapeuty i zastanawiasz się, jaki nurt psychoterapeutyczny będzie odpowiedni w Twoim przypadku? Sprawdź, czym się charakteryzuje i jak wygląda psychoterapia poznawczo-behawioralna.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna – podstawowe założenia
Psychoterapia poznawczo-behawioralna – określana także kognitywno-behawioralną (CBT – cognitive-behavioral therapy) – zakłada, że zachowania i emocje człowieka wynikają z wyuczonego schematu reagowania na zdarzenia, które się mu przytrafiają. Nie zawsze jednak indywidualna interpretacja rzeczywistości, która otacza jednostkę, jest korzystna dla jej funkcjonowania. Skoro jednak nauczyła się ona myśleć w określony sposób, równie dobrze może się tego oduczyć i zastąpić niepożądane schematy myślowe korzystniejszymi.
W nurcie psychoterapii poznawczo-behawioralnej za podstawę zaburzeń i dysfunkcji uznaje się zniekształcony sposób, w jaki jednostka odbiera informacje z otoczenia. Innymi słowy, jeśli człowiek ma błędne przekonania, niewłaściwie interpretuje informacje, które do niego docierają, i w efekcie zachowuje się dysfunkcyjnie. Z tego względu istotnym elementem psychoterapii poznawczo-behawioralnej jest rozpoznanie błędnych przekonań, a następnie zastąpienie je nowymi.
Psychoterapia CBT to zwyczajowo seria spotkań z psychoterapeutą, w ramach których specjalista wraz z pacjentem starają się znaleźć rozwiązanie konkretnego problemu w możliwie najkrótszym czasie. To ukierunkowane na cel, ustrukturyzowane postępowanie terapeutyczne, które jest oparte na współdziałaniu i koncentruje się na perspektywie „tu i teraz”.
Kiedy psychoterapia poznawczo-behawioralna jest odpowiednia?
Psychoterapia poznawczo-behawioralna odznacza się wysoką skutecznością. Jest też jednym z najlepiej przebadanych postępowań terapeutycznych, które sprawdza się w przypadku leczenia problemów natury psychicznej, takich jak:
- depresja,
- zaburzenia lękowe,
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD),
- zaburzenia odżywiania,
- schizofrenia,
- ADHD.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna często stanowi uzupełnienie leczenia farmakologicznego. CO więcej, wykorzystywane w jej ramach techniki stosuje się również w terapii par.
Jak przebiega psychoterapia poznawczo-behawioralna?
Psychoterapia poznawczo-behawioralna jest zaliczana do terapii krótkoterminowych. Zwyczajowo trwa około dwudziestu sesji, które odbywają się raz w tygodniu. Sama sesja standardowo nie zajmuje więcej niż godzinę.
Jednym z najważniejszych elementów psychoterapii poznawczo-behawioralnej jest współpraca psychoterapeuty z pacjentem. Pozwala ona znaleźć powiązanie między myślami, emocjami i działaniami osoby, która doświadcza błędnej interpretacji rzeczywistości. Uzmysławia irracjonalne reakcje i daje nadzieję, że można oduczyć się niekorzystnych schematów myślowych.
W ramach psychoterapii poznawczo-behawioralnej psychoterapeuta może wykorzystać szereg technik, które mają pomóc osobie borykającej się z niekorzystnymi wzorcami myślenia. To m.in.:
- dialog sokratejski – polega na takim zadawaniu pytań przez psychoterapeutę, aby klient/pacjent mógł samodzielnie zidentyfikować zafałszowania we własnym myśleniu,
- zapis myśli – rozwija uważny, świadomy i bardziej zdystansowany ogląd własnych myśli, co pozwala samodzielnie identyfikować błędne przekonania i zniekształcenia poznawcze,
- zadania domowe – służą empirycznemu badaniu i weryfikowaniu posiadanych przekonań,
- ekspozycja – to świadome, celowe i planowane narażanie się na obiekt lęku, co pozwala go oswoić i nauczyć się lepiej na niego reagować,
- przeformułowanie poznawcze – to stopniowe zastępowanie nieadekwatnych przekonań nowymi, które bardziej służą dobru jednostki.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna pozwala zmienić negatywne myśli i przekonania, które nie służą człowiekowi i mają niekorzystny wpływ na jego samopoczucie, a także utrwalają nieadekwatne wzorce postępowania. Uczy, jak postrzegać otaczającą jednostkę rzeczywistość w sposób, który bardziej sprzyja jej dobremu funkcjonowaniu.
